Bayraktar’ı Birinci Yapan Sistem Kayıt Dışılığın Büyüklüğü
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2020 yılından beri kamuoyuna açıklanamayan gelir ve kurumlar vergisi rekortmenleri listesi 3 Ocak günü ilan edilince, en dikkat çeken isim Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar oldu.
Gelirler İdaresi Başkanlığı’nın 2020-2021-2022 dönemi gelir vergisi listesinin birincisi Bayraktar’ın şirketi Baykar’ın cirosunun yüzde 86’sı ihracattan, yani kayıtlı-makbuzu kesilen ticaretten geliyor.
Baykar, Türkiye’nin savunma ve havacılık sanayisinde toplam ihracatının yüzde 25’ten fazlasını gerçekleşiyor.
Bayraktar’a 2022 yılında tahakkuk eden 564 milyon 124 bin 316 lira vergi Maliye kaydına göre “Kendi adına menkul sermaye iradı faaliyetlerinden” doğmuş.
Baykar, 2022 yılında 662 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi.
Haluk ve Selçuk Bayraktar kardeşlerin yönetimindeki Baykar, 2022 yılında havacılık ve savunma sanayi ürünleri ihracat lideri kamu şirketi Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş’yi (TUSAŞ) geride bırakarak, bu alanda da ipi göğüsleyen şirket olmuştu.
Ekonomist Prof. Dr. Hurşit Güneş’le vergi gelirlerinin organik yapısını konuştuğumuzda Baykar ile ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Teknoloji ağırlıklı, katma değerli ürün ihracatı yaptığı için kar oranı da yüksek oluyordur. O nedenle de yüksek gelir elde edebilir.”
Güneş’in bu yorumu bana bir başka tezini anımsatıyor. Güneş, sermaye yanlısı kesimlerin dile getirdiği “asgari ücrete enflasyon oranında zam şirketlerin uluslararası rekabet gücünü olumsuz etkiliyor” iddiasına karşı çıkıyor.
Yüksek asgari ücretin, şirketleri ucuz emek pazarı ile rekabetten çıkartıp katma değeri yüksek ürünler üretmeye yönelteceğini ileri sürüyor.
Selçuk Bayraktar ve Haluk Bayraktar kardeşlerin teknoloji girişimcisi babaları Özdemir Bayraktar, 2021 yılında vefat edene kadar Baykar Grubu Yönetim Kurulu başkanıydı.
Şirket 2012 yılından beri ihracat yapıyor. Baba Bayraktar’ın mirası da vergi doğurmuş olabilir.
2020-2021-2022 vergi listelerinin açıklanmamasına gerekçe olarak “Covid-19 salgınının” gösterilmesi, “Erdoğan’ın açıklanmasından mutlu olacağı bir isim listenin ilk sırasında olunca açıklanmış olabilir mi?” sorusunu akla getiriyor.
Kanaatime göre ilelebet saklanacak bir veri olamazdı; sanırım!
Gerçi Maliye Bakanlığı’na 250 bin TL ve yukarısında kesinleşmiş vergi ve ceza borcu olan mükelleflerin ismini açıklama yetkisi getirilmişti. İfşaya rastlamadım.
Güneş bir ikinci noktaya dikkat çekiyor: 1994 yılında hazırladığı ve 1995 yılında yasalaşan Rekabet Yasası.
Savunma sanayinde faaliyet gösteren özel ya da kamu şirketleri, kamu kaynaklarından ve olanaklarından Baykar ile eşit düzeyde yararlanıyorlar mı?
Rekabet Kurumu böyle bir soruyla karşılaşmış mıdır sanmam.
Bayraktar’ın bir devlet başkanına Erdoğan’ın selamını, Türkiye adına şükranlarını iletme konumunda olması önemli bir avantaj elbette.
Bir örnek…
Devletin haber ajansı A.A. 3 Nisan 2023 tarihli haberinde Bayraktar’ın Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ziyaretine yer vermiş.
Haberde şu ifadeler geçiyor: “Bayraktar, Aliyev’e Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın selamlarını ve deprem sonrasında gerçekleştirilen yardımlar dolayısıyla şükranlarını iletti.”
Azerbaycan’ın 2. Karabağ Savaşı’nda işgalci Ermeni güçlerine karşı verdiği savaşta kullandığı Baykar’ın ürettiği insansız hava araları İHA/SİHA başarısı, şirkete BAE ve Suudi Arabistan’ın da kapısını açmıştı.
Vergi yükü halkın sırtında. Tüketilen ürünlerden kesilen dolaylı vergiler…
Türkiye genelinde 2022 vergilendirme dönemi yıllık gelir vergisi beyanlarına ilişkin olarak, 4 milyon 43 bin 467 mükellef tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesi verildi.
Verilen yıllık gelir vergisi beyannameleri ile 343 milyar 727 milyon 778 bin 813 TL matrah beyan edilmiş ve beyan edilen bu tutar üzerinden 106 milyar 800 milyon 753 bin 728 TL gelir vergisi tahakkuk ettirildi.
Vergi rekortmenleri “makbuzlu işler” yapanlardan çıkıyor.
En çok vergi verenler listesine 14. sırasında yer alan Avukat Gönenç Gürkaynak’a 84 milyon 904 bin TL vergi tahakkuk etti.
Avukatlar arasında Gürkaynak ilk sırada. Genel listede 42. sırada yer alan Av.Şehmuz Ahmet Sedid Kurutluoğlu da tahakkuk eden 42 milyon 837 TL gelir vergisi ile aynı meslek grubunda en çok vergi veren ikinci isim.
Gürkaynak rekabet ve bilişim alanında Kurutluoğlu şirketler hukukunda önde gelen avukatlardan.
İkisinin de ortak yanı, “makbuz” karşılığı iş yapan mükelleflerle çalışmaları.
2000’li yılların başından beri vergi şampiyonları listesinde yer alan Kurutluoğlu Doğuş Holding, Sabancı Holding gibi kurumsal şirketlerin avukatı.
Gürkaynak; Google, Microsoft, Apple, Amazon gibi Amerikan teknoloji devlerinin avukatı. Muhtemeldir ki bu şirketlerle dava bazında değil, yıllık sözleşmelerle hukuki temsilcilik sözleşmesi yapmıştır.
O bu değil de; en yüksek vergiyi ödeyen 100 kişiden 76’sı isimlerini gizlemiş.
En yüksek vergi veren Bayraktar’ı biliyoruz, ikinci olan Rahmi Koç’u ve aynı listede yer alan Koç ailesinin isimlerini biliyoruz ama; 100-200 milyon liralık boşanma davası alan avukatlar ortada yok!
Neden?
Çünkü boşanma davalarında herkes servet saklıyor.
Hatırlıyorsunuz değil mi; AKP eski Erzurum Milletvekili Zehra Taşkesenlioğlu’nun “şantajdan” tutuklu eski eşi Ünsal Ban boşanma davasında “Eşim benden 70 milyon lira istiyor” diye ifade vermişti.
Suç örgütü lideri Sedat Peker’in rüşvet iddialarında adı geçen eski SPK Başkanı Ali Fuat Taşkenslioğlu’nun kardeşi Zehra Hanım ve Türk Hava Kurumu eski Başkanı Ban, Aralık 2023’de boşandı.
Mahkeme Ban’ın eski eşine 22 milyon lira tazminat ödemesine karar verdi. Dava istinafta…
Türkiye’de paranın kimde olduğunu vergi listelerinden takip etmeye gerek yok, ne iş yaptığı “gizli” sözleşmelere bağlı olanların yaşadıkları lükse baksak yeter!
